Elk bouwkundig zwembad heeft een stevige fundatie nodig. Het is absoluut noodzakelijk hiervoor een betonvloer te storten. Omdat deze fundatie belangrijk is, gaan we er uitgebreid op in.
In Nederland en België kennen we diverse soorten grond. Van zand naar klei naar bijvoorbeeld löss. Heel lokaal kan er een afwijking zijn in bijvoorbeeld een bouwproject waar zand is gebruikt voor de ophoging van een hele woonwijk.
Uitgraven van het zwembad #
In bijna alle gevallen wordt het graafwerk uitgevoerd met een kraan. Je kan zelf een machine huren, maar waarschijnlijk gaat het sneller en beter met een machinist. Probeer altijd een lokale partij in te schakelen die de omgeving goed kent. Afvoeren is vaak een dure zaak en soms kent een specialist wel een alternatief om de grond kwijt te raken.
Zorg voor een compleet vlakke bodem en zorg dat er met een laser getest wordt dat de vloer ook echt waterpas ligt!
Je kan ook een deel van de tuin ophogen met het zand uit het gat. Dat scheelt je ook nog eens met graafwerkzaamheden, maar niet elke tuin is hiervoor geschikt of groot genoeg. Maar creatief kijken naar een afvoerplek kan echt geld besparen. Als je 50 m3 zand plant om te graven heb je overigens meer kuub af te voeren. Uitgegraven zand is losser dan in de grond en neemt dus meer ruimte in beslag.
De afmetingen om uit de graven #
Laten we een voorbeeld nemen om duidelijk te maken hoe je een zwembad dient uit te graven. Een gemiddeld zwembad is 8×4 en 150 cm diep.
Aangezien we altijd over de binnenmaten spreken zullen we ook de wanden moeten meerekenen. Bij gemetselde wanden kom je dan op de volgende berekening uit:
Lengte zwembad: 800 cm + 40 cm betonblokken (2x 20 cm) = 840 cm
Breedte zwembad: 400 cm + 40 cm betonblokken = 440 cm
Het advies is om 80-100 cm extra uit te graven ten opzichte van de buitenmaten van het zwembad. In ons voorbeeld kan je dan maximaal 940 x 540 cm uitgraven.
Je zal uiteraard ook rondom de buitenzijde moeten kunnen lopen om de leidingen te (laten) plaatsen. Je kan dan beter met een schop wat lossteken op een later moment dan op voorhand veel meer ruimte te maken. De later aangevulde grond is namelijk niet zo stevig als de originele bodem. Soms graaft men de wanden schuin weg om, in het geval van echt losse aarde, instortgevaar te vermijden.
Hoe diep ga je graven? #
De diepte van het zwembad is ook een eenvoudige optelsom van de volgende delen:
- betonvloer, meestal 20 centimeter dik
- de wanden van betonblokken of ander materiaal
- de randtegel, meestal 2 of 3 cm dik
Hoe bereken je dit dan in de praktijk?
Betonvloer: 20 cm, wanden: 150 cm en randtegel: 2 cm = 172 cm ten opzichte van de bovenzijde terras / zwembadomranding.
Hou vervolgens ook rekening met een afschot van het terras. Je wilt absoluut voorkomen dat regenwater het zwembad in loopt bij harde neerslag. Een centimeter per strekkende meter is voldoende. Maar staar je niet blind op de laatste centimeter uitgraven. In de praktijk heb je met aanvullen van de grond rondom, en met het aanleggen van de zwembadrand, meer speling om afwijkingen te corrigeren dan je denkt.
Welke wandhoogte je gaat aanhouden is belangrijk voor de gewenste diepte van het zwembad en dien je dus eerst te bepalen. De noodzakelijke diepte om af te graven wordt dus hierna pas bepaald of berekend.
Aanvullen van het zwembad #
Wanneer de ruwbouw van het zwembad klaar is en de leidingen gelegd, dan kan je in principe direct beginnen met het aanvullen van de ruimte tussen de muren en de grond. Hoe sneller dit gebeurt, des te steviger wordt de grond rondom. Daarom is de ruwbouw voorzien in het najaar beslist het overwegen waard.
Een zwembad wijkt zelden af naar buiten. De wanden, of deze nu van steen, kunststof, metaal of polystyreen zijn, hebben een veel grotere kans in te storten, naar binnen dus. Maar bij een goed metselwerk of gestorte wand is de druk geen probleem. Wel dient de ruimte opgevuld te worden met een zandsoort met een versteviging erin.
Gestabiliseerd zand
De beste keuze, maar zeker niet de goedkoopste, is om gestabiliseerd zand rondom het hele zwembad aan te brengen. Gestabiliseerd zand bestaat uit een mengsel van zand en cement. Het heeft dezelfde eigenschappen als beton. Het verschil zit ‘m voornamelijk, in het ontbreken van kiezel en wapening. Na uitharding van de stabilisatie vormt dit een prima basis om ook het terras aan te leggen. Gestabiliseerd zand is verkrijgbaar bij betoncentrales en wordt met een pompwagen aangevoerd. Let op met de planning van dit transport, aangezien de uitharding al spoedig begint.
Cement en geel zand
Zwarte aarde vermengd met water is erg zwaar. Muren kunnen dan makkelijk bezwijken onder de druk, zeker als er geen tegendruk aanwezig is. Geel zand is al een stuk vaster qua structuur, maar ook niet geheel veilig. Een goede (tweede) keuze is om cement te vermengen met het gele zand dat vrij is gekomen van het afgraven.
Let op dat je de grond NIET gaat aantrillen. Veel lekkages ontstaan door beschadigingen die hierbij optreden. Ook het sterk aanwateren van de grond is niet verstandig. De totale gronddruk kan dan in uitzonderlijke gevallen toch te groot worden en de wanden doen instorten, zeker als het zwembad zelf nog leeg is. Gestabiliseerd zand is al vochtig van zichzelf en cement/geel zand kan je eenvoudig nat maken met een tuinslang per laag.
Advies van specialist en heien #
Veel mensen gaan gewoon graven en beginnen dan aan het zwembad. Wanneer je op een zandgrond woont en alle buren hebben probleemloos een zwembad, dan is dit een redelijk veilige manier om te starten
Laat echter een specialist inschatten of een ondergrond geschikt is voor een zwembad bij enige twijfel. Hoewel de puntdrukbelasting te verwaarlozen is (een Intex bad staat ook gewoon op gras) dien je de langere termijn niet uit het oog te verliezen. Langzaam wegzakken van de bodem kan je complete zwembad vernielen of onbruikbaar maken.
Het liefst voorkom je dat je onder je zwembad moet gaan heien, maar soms is dit niet te vermijden. Is het huis destijds voorzien van heipalen en hebben de buren hun zwembad ook zo gebouwd? Hou er dan rekening mee in de planning en budgettering. Deze kosten kunnen behoorlijk oplopen. Om schade te voorkomen kan er ook geboord worden in plaats van de heipalen de grond in stampen.
Je bent nu echt op het punt aangekomen dat je advies wil inwinnen van een deskundig iemand. Iemand die de situatie kan inschatten en de lokale omstandigheden wellicht al heeft onderzocht. Een dergelijke investering is gewoon noodzakelijk om in een later stadium problemen te voorkomen. Vertrouw hierbij niet zomaar op de mening van een betoncentrale of goedwillende tuinman. Zorg dat je weet wat je doet.
Omgaan met grondwater #
Grondwater is voor een zwembad met folie geen probleem, maar bij de aanleg mag er geen grondwater aanwezig zijn.
Als je kiest voor een monoblock van bijvoorbeeld polyester of hdpe, dan dien je wel meer rekening te houden met het niveau. Ook met een dichte constructie als een tegelbad kan de gehele bak gaan drijven en word je geconfronteerd met een niet bedoelde boot in je achtertuin.
Het is dus belangrijk om pas te beginnen met bouwen als het grondwaterpeil laag is. Als dit niet mogelijk is kan bronbemaling een oplossing zijn. Bedenk wel dat bronbemaling prijzig is. Het is dus van groot belang om de bouwwerkzaamheden goed te plannen. Geef dit ook tijdig aan bij de leverancier en installateurs. Dan houden zij er rekening mee en voorkom je extra kosten.
Kom je er niet uit met het grondwater, dan kan je ervoor kiezen om het zwembad minder diep te maken (bij een bouwkundig zwembad) of de rand wat hoger uit te laten komen.
Als het zwembad gereed is en er komt eindelijk leidingwater in het bad, dan is grondwater eigenlijk geen probleem meer. Tenzij je het zwembad leegpompt kan er niet veel gebeuren aangezien de druk van het zwemwater groter is dan het grondwater. Maak je echter een compleet waterdichte bak dan kan de folie gaan zweven (zie voor meer info de tekst over de bouw van de wanden.
Zie je wel water tussen de folie en de wand en/of bodem verschijnen dan zal dit in bijna alle gevallen vanzelf weer wegtrekken. Het kan een tijdelijk probleem zijn, maar als het vaker gebeurt is het waarschijnlijk een lekkage. Zolang het water door de wanden kan wegsijpelen is er geen paniek, maar je wilt dit wel oplossen op termijn.